Sinh lý học (2 tập)

Mô tả

Sinh lý học y học là một trong hai môn khoa học cơ sở rất quan trọng trong giáo dục khối ngành Sức khoè, đặc biệt đối với hệ đào tạo bác sĩ. Sinh lý học y học chuyên nghiên cửu về họat động chức năng và điều hoà chức năng của các tế bào, cơ quan và hệ thống cơ quan trong mối liên hệ giữa chúng với nhau trong cơ thể và giữa cơ thể với môi trường sống nhằm đảm bảo cho cơ thể tồn tại, phát triển và thích ứng với sự biến đổi của môi trường xung quanh. Các kiến thức về Sinh lý học y học sẽ là cơ sở giúp các nhà lâm sàng giài thich và xử tri được những rối loạn chức năng trong tình trạng bệnh lý, từ đó đề xuất các biện phảp xử trí phù hợp nhằm bảo vệ và nâng cao sức khoẻ con người.

Cách đây hơn 20 năm, cuốn giáo trình Sinh lý học gồm hai tập của Bộ môn Sinh lý học, trường Đại học Y Hà Nội do PGS.BS.Trịnh Bỉnh Dy làm chủ biên được biên soạn và xuất bản với sự hỗ trợ kinh phí của Bộ Y tế. Sách được biên soạn nhằm phục vụ cho chương trình đào tạo bác sĩ đa khoa theo hai giai đoạn của Bộ Giáo dục và Đào tạo do Nhà xuất bản Y học phát hành lần đầu vào năm 1998 (tập I) và năm 2000 (tập II). Hai tập sách này đã được tái bản nhiều lần. Do vào thời điểm đó, trường Đại học Y Hà Nội cũng như các trường đại học Y khác còn gặp nhiều khó khăn về kinh phí, cuốn giáo trình hai tập này đã không chỉ là tài liệu học tập của sinh viên đại học mà cũng là tài liệu dùng cho đào tạo sau đại học của trường Đại học Y Hà Nội và nhiều trường Đại học Y Dược khác trong cả nước.

Năm 2007 và 2008, Bộ môn Sinh lý học, trường Đại học Y Hà Nội đã biên soạn hai giáo trình Sinh lý học dùng cho đào tạo bác sĩ đa khoa và đào tạo điều dưỡng đại học theo khung chương trình đào tạo hệ bác sĩ đa khoa và hệ điều dưỡng đại học do Bộ Giáo dục và Đào tạo và Bộ Y tế ban hành. Hai cuốn giáo trình này đã được Hội đồng chuyên môn của Bộ Y tế thẩm định và ban hành là tài liệu dạy – học đạt chuẩn chuyên môn của ngành Y tế trong giai đoạn 2006 đến 2010. Trong quá trình sử dụng cho đến nay, hai cuốn giáo trình này đã được chinh lý, sửa chữa và cập nhật nhiều lần để dùng cho đào tạo đại học.

Theo thời gian, nhất là trong thời đại bùng nổ thông tin của cuộc cách mạng công nghệ lần thứ tư này, Y học nói chung và khoa học Sinh lý học nói riêng có nhiều thay đổi, nhiều khái niệm mới, nhiều kiến thức mới và nhiều ứng dụng mới trên lâm sàng. Do vậy, giáo trình Sinh lý học cần có những nội dung sâu hơn, mở rộng hơn, gắn liền với Y học lâm sàng nhiều hơn, nhất là đối với đào tạo sau đại học.

Cùng với hai cuốn giáo trình dùng cho đào tạo đại học, hai tập sách Sinh lý học lần này được biên soạn và xuất bản nhằm phục vụ cho đối tượng đào tạo sau đại học như bác sĩ chuyên khoa, thạc sĩ và tiến sĩ trong khối ngành Sức khoé; đồng thời cũng là tài liệu tham khảo thêm cho sinh viên đại học và các bác sĩ lâm sàng.

Để thuận lợi cho người sử dụng, sách được cấu trúc thành hai tập, nội dung được phân thành các chương theo các hệ cơ quan của cơ thể. Trước khi đi vào nội dung từng hệ cơ quan, chương 1 giới thiệu những kiến thức Sinh lý học mang tính cơ bàn được ứng dụng xuyên suốt, trong các chương tiếp theo đề cập đến hoạt động chức năng và rối loạn chức năng của từng hệ cơ quan trong cơ thể.

Sinh lý học -Tập I gồm bài đầu tiên là Nhập môn Sinh lý học, rồi đến chương I. Sinh lý học Đại cương, chương II. Sinh lý học hệ Máu và Dịch cơ thể, chương III. Sinh lý học hệ Tuần hoàn, chương IV. Sinh lý học hệ Hô hấp và chương V. Sinh lý học hệ Tiêu hoá.

Sinh lý học -Tập II gồm chương VI. Sinh lý học hệ Tiết niệu, chương VII. Sinh lý học hệ Nội tiết, chượng VIII. Sinh lý học hệ Sinh dục và Sinh sản, chương IX. Sinh lý học hệ Thần kinh và chương X. Sinh lý học hệ Cơ.

Đầu mỗi tập có phần mục lục của cả hai tập sách, cuối mỗi tập có liệt kê các từ khoá chính thuộc nội dung của mỗi tập để người đọc dễ dàng tra cứu. Trong từng chương, các tác giả giới thiệu về hoạt động chức năng, cơ chế hoạt động và điều hoà chức năng từ mức tế bào đến mức cơ quan và hệ cơ quan của cơ thể ở trạng thái bình thường và các rối lọan chức năng trong tình trạng bệnh lý; trong đó có trích dẫn các chỉ số hoạt động chức năng của người bình thường và các phương pháp thăm dò chức năng thường được sử dụng trên lâm sàng hiện nay. Giá trị các chỉ số biểu hiện hoạt động chức năng ở người Việt Nam bình thường được trích dẫn từ các kết quả nghiên cứu về Giá trị sinh học người Việt Nam bình thường thập kỷ 90 , thế kỷ XX do Bộ Y tế công bố và xuất bản năm 2003 dựa trên kết quả nghiên cứu của công trình cấp Bộ 1996 – 2000 lấy mẫu đại diện từ 7 vùng sinh thái trên toàn quốc với sự tham gia của các giảng viên thuộc 8 trường đại học Y trong cả nước do trường Đại học Y Hà Nội chủ trì đã được Bộ Y tế nghiệm thu. Rất tiếc, trong cuốn sách này chúng tôi không thể trích dẫn các số liệu mới hơn của người Việt Nam bình thường ở thế kỷ XXI vì cho tới nay chưa có công trình nghiên cứu nào tương tự như công trình nêu trên. Dù sao, những số liệu này cũng cho người đọc có được cái nhìn so sánh giữa các giá trị sinh học của người Việt Nam bình thường với người Âu Mỹ được trích dẫn trong các sách Sinh lý học của các tác giả người nước ngoài viết hiện đang được sử dụng ở các nước trên thế giới cũng như ở Việt Nam, nhất là với những chi số chức năng ít chịu ảnh hưởng của mức sống và điều kiện môi trường.

Chủ biên và ban biên soạn hai tập sách 976 này đều là những giảng viên lâu năm có nhiều kinh nghiệm trong dạy-học, nghiên cứu về Sinh lý học, cũng như làm công tác chẩn đoán chức năng tại các bệnh viện và phòng khám. Mặc dù, nhóm tác giả đã làm việc rất nghiêm túc, song chắc chắn vẫn không tránh khỏi còn có thiếu sót. Các tác giả mong nhận được nhiều ý kiến đóng góp từ ban đọc và đồng nghiệp.